24 October 1908.
331
lasting van de werkgevers te heffen. Spreker zou dat een
schreeuwend onrecht achten, omdat dan 'de nijverheid
dubbel zoude worden getroffen, en nog meer zoude wor
den gedrukt. Verzekering tegen werkloosheid, óók door
professor Treub aanbevolen, acht spreker iets voor de
toekomst, doch nog niet rijp voor de tegenwoordige samen
stelling der maatschappij. Extra werken laten uitvoeren
door 't Rijk en de gemeenten acht spreker ook niet het
goede middel tot werkverschaffing, omdat zulks tot ver
kwisting leidt en eene depressie in den geldelijken toestand
van Rijk en gemeenten moet tengevolge hebben. Het
middel van dr. Van den Brink directen steun van gemeen
tewege aan de werkloozen, acht spreker ook niet goed,
daar dit te drukkend zoude kunnen worden. Voor spreker
is het beste middel, dat de particuliere liefdadigheid, die
inderdaad veel doet, blijve voortgaan, dat zich comité's
vormen in de steden om uit particuliere giften de werk
loosheid te helpen en dat indien 't noodig is, die comité's
aankloppen bij de gemeente en daarvan dan ook steun
ontvangen.
De particuliere liefdadigheid moet evenwel voorgaan en
zich uiten in werkverschaffing en giften.
De milddadigheid der bezittende klasse moet zooveel
mogelijk worden aangespoord, echter niet op de wijze zoo
als de socialisten dat in Amsterdam deden. Toen aldaar
vorigen winter door het werkloozen-comité ruim twee ton
tot leniging van den nood was bijeengebracht, noemden
de sociaal-democraten dat slechts eene gedeeltelijke terug
gave van het aan de gemeenschap ontnomen goed, waar
voor men dus geen dank verschuldigd was. Met derge
lijke beweringen moet men oppassen. Zij hebben eene
verkeerde uitwerking, zij verbitteren de particulieren in
hunne liefdadigheid tot schade van hen, die daarvan moeten
bestaan, met name de werkloozen. Ook de sociaal-demo
craten moeten de particuliere milddadigheid dankbaar zijn,
die zooveel goed doet aan de werkloozen. Immers, in hun
eigen communistischen toekomststaat zal werkloosheid zijn.
