17 JANUARI 1929.
77
wei-
hoeveel-
l minder,
uot wordt,
iet buiten-
Nederland
de meer-
hooge be
vestigen,
rd zijn.
-i over de
daarover
<omen, dat
bedrijven.
as, electri-
verschaffen
tiet leveren
iedigd.
lal lichtbe-
n gemaakt,
gemeenten
ler worden.
menschen
ie uitgaven
rooter zijn.
ntelijke in-
n haalt de
oter de ge-
- historisch,
daar, waar
len er niet
moet men
n van win-
or, dat er
3»
zelfs winst gemaakt moet worden. Er zijn nog veel men
schen, die gas, electriciteit of water, of althans een of meer
van die goederen niet van de gemeente krijgen. Ten op
zichte van deze is het toch billijk, dat zij, die van de over
heidsbemoeiing gebruik maken, de kosten daarvan mee
betalen, hier in den vorm van winst. Als er bijzondere
bevoordeeling is moeten zij, die profiteeren, daarvoor de
kosten vergoeden.
Men mag een matige winst maken. De heer Haaiman
zei, een redelijke winst; een onredelijke winst mag niet
gemaakt worden.
Maar wat is een onredelijke winst? De heer Haaiman
noemde een percentage van 8,10 tot zelfs 20 Maar hij heeft
niet gezegd, van welk bedrag hij dat percentage berekend
heeft. Hij bedoelde natuurlijk vankapitaal, maar dan
vraag ik weer: hoe berekent gij dat kapitaal?
Men kan zeggen: kapitaal volgens de boeken, dus het
oorspronkelijk kapitaal verminderd met de aflossingen. Wij
lossen af in 40 jaren, zoodat daarna de winst 100 zou
zijn. Men kan ook zeggenwerkelijk kapitaal, de waarde
van de gebouwen, machines, werkkapitaal. Maar dat is erg
moeilijk te berekenen.
Wat is de fout? Men doet alsof men een commercieel
bedrijf heeft, maar wij hebben een administratief bedrijf.
Men wil de particuliere industrie nadoen en tracht een
aandeelen-kapitaal te fantaseeren, maar dat bestaat niet.
Daarmede vervalt dan ook de opzet.
Bovendien moet men dan toch rekening houden met de
soort bedrijven. Het maakt een groot verschil, of men heeft
een productiebedrijf (gas en waterleiding) of een distributie
bedrijf (electriciteit). Het gas vordert bij een grooten omzet
een groot kapitaal, de electriciteit vordert bij een grooten
omzet een betrekkelijk klein kapitaal. En als ge dan de
zelfde winst maakt en dit in procenten gaat uitdrukken, zult
ge voor gas een klein en voor electriciteit een groot per
centage vinden.
,3»
