13 FEBRUARI 1935.
187
de waardevermeerdering, die direct of indirect een gevolg is
van door en ten laste van de gemeente verrichte werken.
In het antwoord van Burgemeester en Wethouders op t Cen
traal Rapport wordt dit met dezelfde woorden erkend met deze
aanvulling „Mede ook omdat de uitleg van wegen in het
algemeen slechts zoo geschiedt, dat daardoor waardever
meerdering van gronden zoo veel mogelijk aan de gemeente
ten goede komt." Maar ditis een fictie.Juist't tegenovergestelde
is het geval. Bij het verharden van bestaande zandwegen en
het aanleggen van nieuwe wegen op kosten van de gemeente
(de gemeenschap) is het onveranderlijk verschijnsel dat de
grondprijzen (huur en verkoop) door de particuliere grond
bezitters worden verhoogd. Deze zijn het, die met de waarde
vermeerdering gaan strijken. En zij vinden daarbij steun in
het gemeentelijke grondbedrijf. Want dit bedrijf koopt de
gronden, voorzoover niet noodig voor den openbaren dienst,
aan, maakt ze bouwrijp door ophooging, aanleg van wegen
en buisleidingen, om daarna de grond weer te verkoopen,
zonder daarbij winstbejag na te streven, hetgeen juist het
typische kenmerk is van particuliere grondbezitters. Aldus
draagt het gemeentelijke grondbedrijf in zijn uitoefening het
karakter van een instelling ter bevordering van een betere
en meer rendabele exploitatie van gronden door belang
hebbenden. En de bevolking plukt hiervan de wrange
vruchten. Het gemeenschapsbelang vordert echter, dat het
grondbedrijf uitsluitend dienstbaar wordt gemaakt aan een
goede stadsaanleg, beantwoordende aan eischen van verkeer,
behoorlijk wonen, openbare gezondheid, orde, veiligheid,
zedelijkheid en schoonheid. Het particulier grondbezit staat
hierbij helaas maar al te vaak vierkant in den weg. De ont
eigeningswet is hiervan het gevolg. De bescheiden toepassing
van deze wet wijst er op, dat men op dit gebied alleen een
ernstige ziekte wil genezen door amputatie. Voorkomen is
ook hier beter dan genezen. Afdoende zou het zijn de gronden
geheel in eigendom te stellen van de gemeente. Practisch is
