460
15 DECEMBER 1949
vorming van een z.g. complex van afwijking op de primaire infectie,
primair complex; dit is een geringe onschuldige ontstekingsreactie in de
long. Nu zijn er dan 3 mogelijkheden:
1) Het blijft bij deze minimale reactie en de persoon in kwestie zal
nooit iets bemerken van de tuberkelbacillen die hij herbergt. De arts echter
kan via een tuberculine-reactie, b.v. de huidreactie volgens von Pirquet,
vaststellen dat een kennismaking van deze persoon met de bacil plaats
vond.
2) Als tweede bestaat de mogelijkheid dat de patiënt weliswaar van
dit eerste contact niets bemerkte, maar dat later door uitzaaiing uit het
primair complex een min of meer ernstige vorm van tuberculose zich
ontwikkelt.
3) Op de derde plaats kan het zijn dat reeds het eerste contact niet
beperkt blijft tot de vorming van een primair complex, dus tot de minimale
ontstekingsreactie, maar dat reeds direct een, in die gevallen zeer ernstige
vorm van tuberculose zich ontwikkelt.
U kent, natuurlijk, ziekten als pokken, diphtherie en typhus. Dat deze
ziekten niet meer in zulke massale epidemiën vóórkomen als dat vroeger
het geval was, is vooral te danken aan de kunstmatige onvatbaarmaking
en de betere kennis van de mechanica der besmetting, waardoor het
mogelijk werd in deze vaak zeer lange ketting een schakel weg te nemen;
ik denk hier b.v. aan de rol die het drinkwater en de melk speelden bij
de verbreiding van de typhus. Bij pokken werd er door de koepok-enting
zorg voor gedragen dat een zo groot mogelijk gedeelte van de bevolking
voor deze ziekte onvatbaar werd. Ook hier ter stede worden jaarlijks
zeer vele immuniserende entingen tegen verschillende ziekten door de
zorg van de Directeur van de G.G.D. verricht en dit met zeer mooie
resultaten. Wij vinden dit meer gedetailleerd in het jaarverslag van de
G.G.D.
Aan datgene wat ik LI zo juist mededeelde over het ontstaan van een
primair complex bij de tuberculose, heb ik nu nog iets toe te voegen.
Want terwijl aan de ene kant iedere tuberculose ontstaat uit een primair
complex, is aan de andere zijde te vermelden dat de drager van deze
minimale ontstekingsreactie en de daaruit voortgekomen primair rest, zeer
sterk verminderd vatbaar (vlg. sommigen zelfs geheel onvatbaar) is
geworden voor een tweede infectie van buiten af met de tuberkelbacil.
U begrijpt hieruit dat het dus de opgave was voor de praeventieve
geneeskunde een toestand te bereiken waarbij wél de sterk verminderde
vatbaarheid voor tuberculose bestaat, echter zonder de aanwezigheid van
een potentieel gevaarlijk primair complex.
Nu is in de laatste jaren de geneeskunde voor een zeer groot gedeelte
in deze opdracht geslaagd door de vondst van het B.C.G., aldus genoemd
naar de ontdekkers Calmette en Guérin. Door inenting met deze absoluut
onschadelijke stof, worden de volgende, vrijwel algemeen aanvaarde resul
taten bereikt:
1) Een daling van het aantal gevallen van t.b.c. bij deze gevacci-
neerden tot ongeveer 10% (als wij 100% noemen het aantal niet-gevacci-
neerden dat tuberculose krijgt), en
2) Op de tweede plaats een aanmerkelijk minder ernstig verloop van
de ziekte bij dié personen (de 10%) die tóch nog tuberculose krijgen.
Daarom, Mijnheer de Voorzitter, wilde ik U het volgende voorstellen:
1) Bij de inwoners van Breda van 620 jaar het verrichten van een
tuberculine-reactie (b.v. een huidreactie vlg. von Pirquet), om zodoende
een scheiding te krijgen tussen hén die reeds kennisgemaakt hebben met
de tuberkelbacil (deze personen vertonen een positieve reactie, volgens
het antwoord op het Centraal Rapport was dit 8% der schoolkinderen)
en hén die deze kennismaking nog niet achter de rug hebben (negatieve
