39
14 JANUARI 1971
van die conclusies mede gebaseerd zal zijn op de inhoud en de
bijlagen van dat rapport. Mevrouw Willems heeft de vorige keer
gewezen op de democratische procedure en zij heeft daarbij niet
op mijn antwoord behoeven te wachten. Zij heeft van mij onmiddellijk
het antwoord gekregen dat dat democratiseringsproces een proces is
dat zich niet alleen in de politiek voltrekt, maar in de gehele samen
leving, ook in het onderwijs. Zij is daar toen in tweede instantie
niet meer op teruggekomen, zodat wij mochten verwachten dat dit
toch een zekere instemming betekende met, ik wil niet zeggen de
woordelijke inhoud van het rapport als zodanig, maar met ae basis
van de conclusies die in dat rapport verwoord zijn. Dat is waarop
ik heb willen wijzen, want natuurlijk kan ik mij voorstellen dat
deze raad zou zeggen dat men onder deze voorwaarden en in deze
vorm niet bereid is een commissie ex artikel 61 in het leven te
roepen, maar alleen wanneer daarin per se bepaalde voorwaarden
worden opgenomen. Dan hadden anderen ook de mogelijkheid ge
had daarover te denken en tegen ons te zeggen dat men niet bereid
is in die vorm aan een dergelijke commissie deel te nemen, maar
dat men de voorkeur geeft aan een stichtingsvorm. Wij moeten reëel
zijn, ook met betrekking tot de anderen.
Ik meen mij te moeten beperken tot de meest essentiële punten
en daarom zal ik niet meer spreken over het betrekken van de ouders
bij het bestuur. Wanneer men uit mijn woorden zou afleiden dat ik de
ouders en eigenlijk alle Bredase burgers niet zou willen laten deel
nemen aan het bestuur in al zijn verscheidenheid, dan heeft men mij
verkeerd begrepen. Ik heb gezegd dat ook daar bepalend moet zijn
de interesse en de bekwaamheid van de burgers en dat wij die opti
maal moeten benutten. Dat is geen optelsom van mensen, maar graaft
veel dieper naar de mogelijkheden die leven in de bevolking zelf, om
die wakker te roepen en in te zetten in dat hele proces.
Een van de misverstanden die mijns inziens zijn blijven bestaan
is de vraag waarover wij praten bij een commissie ex artikel 61.
Er is mij gezegd dat het steeds weer een typische zaak is. Natuurlijk,
als wij niet bereid zijn steeds opnieuw te ontdekken hoe de feiten
liggen en als men meent dat men met één sjabloon de hele demo
cratisering van de samenleving kan regelen, dan geloof ik daar niet in.
Men mag het van mij proberen, maar ik weet zeker dat men binnen
de kortste keren helemaal vastloopt. Wanneer men niet bereid is met
die schakering van het leven rekening te houden die nu verschenen
is en steeds wisselt, dan slaagt dat democratiseringsproces niet. Ik
zit nu buiten mijn terrein, maar ik kan het niet laten, omdat ik
met dit werk zo intens heb geleefd, dat men rekening heeft te houden
met de situatie en dat men stap voor stap met veel werk en veel
volharding moet doorzetten. Een van de eerste zaken die hiertoe geleid
heeft is niet de democratisering van het bestuur, maar het begin van
het werk dat gewoon voor het kind belangrijk is. Ik maak mij niet
druk over alle mogelijke theoretische discussies, voor mij is essentieel
dat begonnen kan worden. Ik geloof dat er begonnen kan worden in
een vorm die wij alleen maar kunnen toejuichen omdat het onder
wijs bereid is het in deze vorm te doen. Bovendien is daarbij ten
