17 OKTOBER 1974
922
energie, de zekerheid van de. elektriciteitsvoorziening door middel van
kernenergie, de afhankelijkheid van het buitenland wanneer wij kern
energie gaan gebruiken, de werkgelegenheid in verband met de kernener
gie, de industriële investeringen en de know-how nodig om de kernenergie
toe te passen, het verkrijgen van kennis en ervaring over de consequenties
voor de ruimtelijke ordening van kerncentrales, de veiligheid van kern
centrales en het milieu: op zijn minst een tiental zeer belangrijke aspec
ten, Op al deze punten komt de groep na serieuze discussie tot de conclu
sie dat kernenergie op dit ogenblik onverantwoord is en dat wij thans moe
ten kiezen voor een bezinningsperiode van ten minste vijf jaar. Hierbij
dient te worden aangetekend dat de groep over "Kalkar" geen uitspraken
doet, een omstandigheid waarop ik straks nog terugkom. Wël wordt in
gegaan op de drie kerncentrales die voor de komende periode zijn ge
pland.
Ik geloof dat in de pers tot nu toe zó veel argumenten met betrek
king tot de kernenergie zijn genoemd, dat het weinig zin heeft daar voort
durend nieuwe argumenten aan toe te voegen. Derhalve wil ik van de
kernenergie in het algemeen afstappen, met de mededeling dat naar on
ze mening een beslissing over de invoering van kernenergie pas moet wor
den genomen nadat is aangetoond dat de noodzaak tot de invoering van
kernenergie zó groot is, dat de risico's die wij zeker lopen mogen wor
den genomen. Onzes inziens heeft tot nu toe niemand kunnen aantonen
dat de risico's die wij bij invoering van kernenergie lopen de voordelen
die worden becijferd waard zijn. Zowel over de voordelen als over de
risico's verkeert men in hoge mate in het onzekere. Een juiste afweging
van de beide soorten argumenten is op dit ogenblik onmogelijk, een be
zinningsperiode is uiterst zinvol.
Na deze beschouwingen over kernenergie in het algemeen kom ik
toe aan "Kalkar". Alle argumenten die ik tot nu toe voor kernenergie
in het algemeen heb genoemd gelden uiteraard ook voor "Kalkar". In
verband met "Kalkar" zijn echter nog enkele andere punten aan te voe
ren die eveneens tot grote zorg aanleiding geven. Er is bijvoorbeeld met
snelle kweekreactoren nog zeer weinig ervaring opgedaan. Men werkt
in een dergelijk type met snelle neutronen, met een ongebruikelijk koel-
middel namelijk natrium en met een hoogbelaste splijtstof die een zeer
giftig "extreem giftig" staat in de Winkler Prins -- splijtmateriaalop
levert namelijk plutonium. Deze werkwijzen verkeren in een experimen
tele fase, een fase waarmee naar ons gevoel verhoogd risico gepaard
gaat. Wij voorzien in Kalkar dan ook geen zeer veilige kerncentrale,
hoewel wij natuurlijk waardering hebben voor alle pogingen van techni
ci om het project naar hun berekeningen zo veilig mogelijk te maken.
Risico uitsluiten echter is op basis van die technische berekeningen niet
mogelijk.
Over "Kalkar" wordt vervolgens gezegd dat men een experimente
le centrale wil bouwen. Ik heb echter wel enige bedenkingen tegen der
gelijke experimentele centrales die in een grote reeks -- ook in West-
Europa -- worden geprojecteerd en die slechts enkele jaren na elkaar
worden opgestart. Op die wijze heeft men een aantal centrales die bij
na allemaal tegelijk aangeven wat er fout is. Men begint niet één cen
trale op te starten om vervolgens gedurende enkele jaren te kijken hoe
deze functioneert en op basis van de opgedane ervaring over te gaan tot
een andere centrale. Als de plannen voor West-Europa doorgaan, zul
len daarentegen snelle kweekreactoren elkaar in een zeer snel tempo
gaan opvolgen, zodat men niet meer met een proef bezig zal zijn maar
zichzelf al van een bepaalde wijze van energievoorziening afhankelijk
