2 MEI 1991
171
gegeven geworden, omdat het te veel tijd, te weten drie
maanden zou kosten om het uit te werken. Het was op 29 juni
1989 dat wij dat antwoord kregen. Op 27 juni 1991 is, hoop
ik, het definitief ontwerp daar. Dus hetgeen dat al bekend
was, heeft twee jaar geduurd om uit te werken en hetgeen
waar ik met name om heb gevraagd, kostte te veel tijd, want
dat zou wel drie maanden gaan duren. Ik vind het een voor
beeld van de moeilijke zo niet de onmogelijke bestuurbaar
heid van dat hele proces. Het tweede aspect betreft de pro
cedures. Mevrouw Boidin heeft er al terecht op gewezen. Er
kan een groot aantal procedures gestart worden door instel
lingen, organisaties, bewonersgroepen, die bij elkaar een
gigantische vertraging van het bouwproces kunnen bewerkstel
ligen, terwijl het college een zeer krap tijdschema voor
stelt, zo krap dat er bij wijze van spreken niet eens meer
met je ogen geknipperd mag worden tussendoor, want anders
kunnen we in 1993 de zaak niet openen. Ik vind dat we dan
op voorhand al zo'n geweldige druk leggen op wederom die be
stuurbaarheid van het proces, dat ik daar toch grote twij
fels bij heb of we onszelf daar niet te optimistisch en te
rijk rekenen. Ten slotte: de gevel. Aanvankelijk werd bij
de presentatie in de schouwburg naar voren gebracht dat we
de toneeltoren om financiële overwegingen en de gevel uit
monumentale overwegingen zouden handhaven. Ik vond dat een
goede zaak. We leken eindelijk geleerd te hebben van de za
ken rondom Sunny Cottage, door heel bewust te streven
naar het handhaven van zaken die voor ons van grote waarde
zijn. Echter, het heeft niet zo mogen zijn. Hoe dat precies
is gegaan kan ik niet achterhalen en ik weet ook niet pre
cies waar de technische problemen liggen. Maar het feit
ligt nu wel voor ons, dat in het eerste dictum van het be
sluit wordt voorgesteld een program van eisen vast te stel
len, met uitzondering van wat er staat op bladzijde twee
ten aanzien van de gevel. En daar staat in het program van
eisen: de gevel blijft behouden. Met andere woorden, instem
men met het voorstel dat nu voorligt betekent in principe
instemmen met de sloop van de gevel. En dat betekent dat we
in Breda het zoveelste monument ten grave dragen en ik
denk dat het langzamerhand tijd geworden is, dat we daar
eens mee ophouden. Dat zijn niet alleen woorden die nu, in
1991, worden gesproken, maar dat zijn woorden die al veel
eerder zijn gesproken. Ik ben de derde spreker, die vana
vond iets uit een boek haalt; het is niet Kaf ka, maar
het is simpelweg de geschiedenis van Breda deel II. Op blad
zijde 295 verzucht de auteur de volgende woorden: "halver
wege de vijftiger en zestiger jaren van onze eeuw is de
stad op een onnavolgbare eenzijdige, ongevoelige en van
visie verstoken manier door doorbraken, demping en afbraak
geteisterd. Wat in een groeiproces van eeuwen de stad haar
eigen identiteit en individualiteit had gegeven is onher
stelbaar ontwricht". Het werd geschreven in 1977, het
blijkt dat we in 1991 daarvan nog niets hebben geleerd.
Mevrouw NEEB-WIEGERSMA