20 DECEMBER 2001
413
De heer SNIER
Zo voelt het overigens niet, mijnheer Schroder, maar dat zal ik straks nog wel even toelichten.
De heer SCHOENMAKERS
Ik ben het niet met de heer Schroder eens. Het is inderdaad de heer Snier geweest die het heeft
voorgesteld, maar de wethouder was bereid om die evaluatie na een jaar te laten houden.
De VOORZITTER
Goed zo.
Wethouder VAN OS
Dat klopt toch, mijnheer Schroder? Ik heb dat namens het college nog net kunnen toezeggen.
Dat weet u.
De heer TAKS
Het voorstel maakt er melding van dat de WD en het CDA geen warm voorstander zouden zijn
van referenda en dat zij zich daarom goed kunnen vinden in de voorgestelde beperkingen.
Inderdaad, wij onderschrijven het voorstel zoals het er nu ligt. Dat wij geen warm voorstander
zouden zijn is inderdaad ook niet te veel gezegd. Het betekent niet dat wij tégen het principe
van het referendum zijn. Wij willen ook graag de democratie verder laten ontwikkelen, maar in
de VVD is het referendum steeds een punt van strijd geweest. Voorzitter, u weet dat ook. In de
partij is het nooit tot een partijstandpunt gekomen ten gunste van het referendum. Het was
steeds een krappe meerderheid die bij verkiezingsprogramma's het referendum afwees. De
partij onderschrijft onverkort de opvatting dat de burgers meer invloed moeten krijgen, dat het
een middel zou kunnen zijn om de democratie te bevorderen. Aan de andere kant is het ook zo
dat een referendum ook een negatief effect kan hebben. In veel landen waar het referendum al
jarenlang bestaat, heeft het toch vaak conservatieve krachten de wind in de rug gegeven. Ik
denk aan Zwitserland, waar het vrouwenkiesrecht lang door een referendum is tegengehouden.
Ik kijk naar de Verenigde Staten en de resultaten van referenda over de doodstraf. Wat we op
gemeentelijk politiek vlak gaan doen is natuurlijk op zich heel onschuldig. Daar is ook helemaal
niks mis mee. Wij doen gewoon aan het experiment mee. Maar voor de VVD geldt als
belangrijke overweging dat het toch een correctie is op het principe van de representatieve
democratie, en die is voor ons heilig. Wij willen die democratie verder ontwikkelen op basis van
het huidige stelsel en het referendum is daar een conflicterend element in. Maar wij respecteren
de wet, zoals steeds. De Tijdelijke Referendumwet is voor ons acceptabel. Dit experiment op
basis van die wet is precies datgene waarmee te leven valt, maar als in de praktijk blijkt dat we
het fout zien, dat hier een ideaal instrument ligt dat de toekomst alleen maar mooier gaat
maken, dan zijn wij ook overtuigd. Maar wij hebben dat vertrouwen op dit moment niet. Wij
werken loyaal mee, zoals steeds bij dit soort zaken. Wij zijn ook voor bestuurlijke vernieuwing,
wij hebben daar soms een eigen zienswijze op.
De heer SNIER
Ook de Partij van de Arbeid gaat akkoord met het voorstel zoals het hier nu voorligt. Dat is
geen verrassing, dat heb ik in de commissie ook al gezegd. We hebben in de
commissievergadering uitgebreid gediscussieerd over deze materie, dus ik kan het laten bij een
relatief korte stemverklaring. De Partij van de Arbeid kan leven met dit voorstel, zeker nu het
ook voorzien is van een evaluatiemoment, omdat wij denken dat we inderdaad in een
zorgvuldig en wat aftastend proces met elkaar eruit zullen moeten komen hoe we dit soort
instrumenten van wat meer directe democratie een plek geven binnen onze representatieve
democratie. De heer Taks heeft ook al uitgebreid daarover gesproken. Dat is een proces waarbij
je jezelf ook wel mag gunnen dat je wat ruimte hebt om de mogelijkheden te verkennen. Er is
een duidelijk evaluatiemoment dat niet ver in de toekomst ligt. Daarom denkt de PvdA dat het
het beste is om eerst met dit voorstel te beginnen, met de beperkingen, en af te wachten welke
ervaringen in het komende jaar in andere steden met deze wet worden opgedaan.
