24 JUNI 2004
340
Het bouwwerk van Thorbecke stond fier overeind. Voor je vertrek, iets aan de vroege kant in het licht van
de plaatsgevonden herbenoemingsperiode, heb je de omvorming naar het dualistisch bestel meegemaakt.
Ik kom daar nog op terug. We staan daarbij nu in het perspectief van de gekozen burgemeester. Het ligt
immers nog steeds in de bedoeling om over te gaan op een gekozen burgemeester en ik kan me dan ook
heel goed voorstellen dat een en ander aanleiding is geweest om wat eerder te gaan genieten van een
verdiende vroeg-pensioenperiode. Over de functie van de gekozen burgemeester is al veel geschreven. Ik
verwijs hierbij naar het wetsvoorstel van minister De Graaf dat ertoe heeft geleid, niet zonder reden, dat
het laatstgehouden VNG-congres, bijgewoond door vrijwel het voltallig college, zo belangrijk was dit con
gres, in een motie heeft uitgesproken dat 2006 te vroeg komt voor de invoering van een gekozen burge
meester. Met veel belangstelling namen wij kennis van het doorwrochte en, ik zou haast zeggen, grote
interview met jou afgelopen zaterdag, waarin je zeer behartigenswaardige dingen zegt over de gekozen
burgemeester. Ook namen wij kennis van met name je terechte kritiek niet op de gekozen burgemeester
als fenomeen maar op de gekozen vormgeving. Overigens is de gekozen burgemeester al heel lang on
derwerp van discussie en ik weet zeker dat je na je ervaring van 29 jaar nog steeds de discussie zal blij
ven volgen. Een tweede aspect, behalve de gekozen burgemeester, betreft het dualisme. Samen met jou
heeft de gemeenteraad de eerste stappen gezet op het duale pad. Dat ging met vallen en opstaan en
naar de juiste route zijn we nog zoekende. Ondanks de korte tijd is er in Breda al heel veel aangepakt. Ik
doel hier op zaken als wijkbezoeken, de hoorzitting, het inspreken bij commissies en het vragenuur. Je
hebt als voorzitter van de raad deze pioniersfase van de transformatie van monisme naar dualisme volop
meegemaakt. De steun en begeleiding die de raad daarbij krijgt van de griffie wil ik met name met waar
dering noemen. Je hebt laten doorschemeren dat je je niet senang voelt in de nieuwe rol. De problemen
die je vanuit dit gevoelen in deze spagaatfunctie ervaart, zijn ons bekend en hebben mede aanleiding
gegeven tot je besluit om wat eerder terug te treden. Chris, ik ontkom er niet aan om even stil te staan bij
acht jaar geleden toen je hier aantrad en de huidige situatie. Als wij de media moeten geloven, want het is
nog steeds de vertrouwenscommissie in beslotenheid, dus ik weet daar niets van, ik zat er ook niet in,
werd de voorkeur van Breda toen uitgesproken voor een vrouwelijke burgemeester naar verluidt met
naam en toenaam. Maar sedert jouw act in 1997 met carnaval is daar overigens niemand meer op terug
gekomen. Jouw overtuigende presentatie toen is vanwege het grote succes nog vaak in de berichten rond
jouw persoon genoemd. Ik ga daaruit niet citeren, maar Breda had door deze ludieke actie - het ging om
Dame Edna - wel in de gaten dat we een burgemeester hadden binnengehaald met humor en iemand die
van zijn hart geen moordkuil maakt. Het is wel opvallend dat - tot haar verbazing - de commissaris van de
koningin bij de profielschetsvergadering in januari jongstleden van de gemeenteraad vernam dat de grote
meerderheid geschiktheid vooropstelde en niet de sekse. Is dit voortschrijdend inzicht aan jou te danken,
Chris? Ik heb in mijn tekst hier drie vraagtekens staan, uiteraard geen uitroeptekens, want ik mag namens
de hele raad spreken. Chris, je rol als voorzitter. Als gemeenteraad ontmoeten wij jou het meest in je rol
als voorzitter. In jouw periode was er altijd sprake van een coalitie en een oppositie. Ook dat is eigenlijk
een spagaat, te weten als lid van het college belast met de uitvoering van het collegeprogramma waar
juist de oppositie in de raad niet voor getekend heeft. Als woordvoerder namens de hele raad, de opposi
tionele fracties en coalitiefracties, constateer ik dat iedereen zijn zegje kon doen, zowel de oppositie- als
coalitiepartijen. Alle fracties werden op dezelfde manier benaderd. Voorop blijft staan bij het leiden van de
raadsvergaderingen je inzet, je uithoudingsvermogen en permanent gevoel voor humor. Een ander aspect
betreft jouw rol als burgervader. Daar is al iets over gezegd, maar in het kader van het duale bestel kun
nen wij natuurlijk ons niet aansluiten bij de loco-burgemeester, maar moeten wij als raad daar ook een
eigen opmerking over maken. Je was een burgervader en daarbij doel ik op de rol van de burgemeester
om de afstand tussen burger en bestuur zo gering mogelijk te maken. De burgemeester als persoon die
het beleid uitdraagt naar de burgers. Chris, in dit bestuurlijk proces heb je als geen ander goed gecom
municeerd met burger en bedrijf. Dat was in jouw eerste burgemeestersjaar in Breda lastig toen de ge
meentelijke herindeling met stip genoteerd stond op de bestuurlijke agenda. Je stond voor de moeilijke
opgave om de herindeling in goede banen te leiden. Daarbij begon je op achterstand, want Breda werd
door de toen nog zelfstandige randgemeenten gezien als de grote boze broer, die de kleintjes zou opslok
ken als de grote wolf. Niet geheel onbegrijpelijk was het dat de voormalig zelfstandige randgemeenten
bang waren om als wingewesten te worden ingelijfd bij de stad Breda. Veelzeggend was het beeld van
jouw voorganger, Ed Nijpels, zoals hij dat formuleerde: het beeld van de kalkoen (de randgemeenten) die
met kerst door de stad Breda wordt opgepeuzeld door middel van de herindeling. Je startte dus in een
moeilijke fase. Watje toen meteen deed, was een charmeoffensief en dat is je zonder meer toevertrouwd.
En met in mijn achterhoofd de criteria van jouw profielschets van eertijds vulde je het criterium nummer vijf
direct in, namelijk: ruim toegankelijk persoon, integer, open en humorvol, die daarnaast goed kan relative
ren. Je liet blijken burgervader te willen zijn voor alle inwoners en je hebt dan ook zeker een belangrijke
bijdrage geleverd om de pijn van de herindeling te verzachten, en met goed resultaat zoals ook blijkt uit
het Burgerjaarverslag 2003, want er is sprake van een verbeterde relatie ook wat betreft de acceptatie van
