52
12 JANUARI 2006
vens de eerste vrouwelijke in de Bredase geschiedenis. Zij heeft ook nog eens, en daar is eenieder
het wel over eens, op een uitzonderlijke wijze invulling gegeven aan die functie. Na vier jaar, niet toe
vallig een periode die gelijk is aan de zittingsduur van een gemeenteraad, gaat onze griffier de raad
verlaten, maar zoals u weet, verdwijnt ze niet helemaal uit het zicht. Ze gaat werken voor het college,
en bovendien zal dat in een deelbetrekking zijn, want na vele hectische jaren in het Bredase openbaar
bestuur wil ze nu ook wat meer tijd voor andere zaken. Ik noemde de afgelopen periode een ontdek
kingsreis. Nu zijn Nederlanders door de eeuwen heen befaamd om hun zoektocht naar nieuwe we
gen. U herinnert zich allen ongetwijfeld de verhalen en platen over onze reizen naar Indië, via de
Noordkaap. Indië werd niet bereikt. Heemskerck en Barendsz overwinterden in het Behouden Huis en
moesten ten slotte huiswaarts keren. Maar uiteindelijk werd de zoektocht wel succesvol afgerond, al
was het later dan oorspronkelijk gedacht. Ook onze raad heeft zo'n ontdekkingsreis achter de rug naar
een nieuwe positie, maar hier geldt dat een overwintering nodig bleek. Over de goede afloop valt nog
niets definitiefs te zeggen. Uiteraard, er is land in zicht, maar gevaarlijke onderstromen maken het
ongewis of we ook daadwerkelijk de haven kunnen binnenvaren. Ik neem u even mee terug naar het
Stadskantoor, zo'n vier jaar geleden, waar deze reis begon. De Wet dualisering gemeentebestuur was
er door. Daarmee was de discussie tussen de voor- en tegenstanders nutteloos geworden. De lokale
democratie moest flink worden aangeslingerd. Een overtuiging in het Haagse maar ook in de lokale
besturen. Met man en macht moest worden gewerkt om het vertrouwen van de burgers in de politiek
te herstellen en dat betekende dat de raad het weer voor het zeggen kreeg, het college een ruim
mandaat kreeg om slagvaardig aan het werk te gaan en dat de bevolking geleidelijk het vertrouwen in
haar vertegenwoordigers zou kunnen gaan terugvinden. Tot vandaag zeggen ook enkelen hier dat het
oude systeem beter was. Annelies, de griffier, heeft daar altijd op gereageerd door de stelling dat het
weinig zin heeft om in de supermarkt te roepen dat je graag met guldens wilt afrekenen. We zijn im
mers overgeschakeld op de euro en leer daar maar mee om te gaan. De opdracht aan Annelies, onze
raadsgriffier, was daarom: zorg dat je de raad op sleeptouw neemt, prikkel ze en daag ze uit. Nou, dat
is ze wel echt van plan geweest en dat heeft ze ook gedaan. In maart 2002 begon ze aan haar nieuwe
taak, samen met een kleine groep gemotiveerde collega's/medewerkers. U als raad leerde Annelies
en haar griffie kennen als een stevige club die de voortrekkersfunctie serieus wilde nemen. U werd
adequaat en helder geïnformeerd over vele onderwerpen, u kreeg adviezen en voor vele bijeenkom
sten werd u uitgenodigd. De griffie ondervond aan den lijve hoe moeilijk het kan zijn om de raad te
adviseren, want de raad bestaat vanwege het verschil in opvatting. Een advies dat omarmd wordt door
de één wordt door de ander terzijde gelegd. Nu weten we allemaal dat ze wel tegen een stootje kan,
dat ze ervoor kiest om de dingen helder te formuleren, maar het is voor iedereen duidelijk dat deze
periode van kwartier maken en pionieren zeker ook voor haar niet eenvoudig was. Datzelfde geldt
voor de rol van de burgemeester in het nieuwe stelsel. Vanaf het begin werd gewaarschuwd voor de
bestuurlijke spagaat waarin deze terecht kon komen. Als immers de raad tegenover het college komt
te staan, dan wordt de positie van de burgemeester, die van beide voorzitter is, op z'n minst lastig. Dat
die bezorgdheid gegrond was, hebben verschillende gemeentebesturen kunnen ondervinden en de
sceptici leken daarin hun gelijk te krijgen. De minister bleef echter bij zijn standpunt dat hier geen
sprake was van een weeffout. Het was juist zijn opvatting dat de burgemeester door zijn dubbele rol
beter in staat zou zijn om duellisme, als uitwas van dualisme, te voorkomen. Dat is in Breda gelukt en
zeker niet alleen door de inzet van de beide burgemeesters. Zeker onze griffier verdient daarbij veel
lof. Zij signaleerde steeds tijdig allerlei ontwikkelingen en discussiepunten en adviseerde raad, wet
houders en burgemeester over de aanpak. En zeker, mede dankzij de bijdrage van Annelies is voor
komen dat dualisme synoniem werd voor 'afrekenen'. Daar zijn we tot op heden in Breda goed in ge
slaagd. In andere steden zien we meer dan eens dat wethouders naar huis worden gestuurd of dat
een competentiestrijd ontstaat. De afgelopen vier jaar heeft meer dan een kwart van de wethouders
van het lokaal bestuur het politieke toneel verlaten, zoals recentelijk uit een onderzoek is gebleken.
Wekelijks kom ik met de secretaris en de griffier bijeen om de ontwikkelingen te bespreken die voor
zowel raad als college van belang zijn. Annelies pleit er in zo'n overleg voor om juist de raad ruimte te
geven zijn verantwoordelijkheid waar te maken, en de secretaris ziet erop toe dat ook het college
slagvaardig kan opereren, maar er zijn ook onderwerpen waarin beiden elkaar kunnen versterken. Zij
betoogt dan dat de kwaliteit van de besluitvorming gebaat is bij het omverhalen van de vele schuttin
gen die tussen de portefeuilles van het college maar ook tussen de verschillende raadscommissies
bestaan. Ze spoorde ook de raad aan om zijn verantwoordelijkheid te nemen. Richt u op de zaken
waar de raad over gaat, maar doe het dan goed. Vanaf het begin heeft u als raad uw eigen politieke
agenda gehanteerd, een werkwijze die bij monde van bijvoorbeeld een gezaghebbend adviseur als
Pieter Winsemius ook aan andere gemeenteraden wordt voorgehouden. Als wij vandaag terugkijken
op de ontwikkelingen in Breda, dan realiseren we ons dat Annelies hieraan een bijzondere bijdrage
heeft geleverd. Een paar werken geleden nog verscheen een boekje waarin onder andere een viertal
