140
den van bestaande en het zoeken naar nieuwe middelen geene
groote wakkerheid. Het scheelt echter veeldat dit ongunstig
oordeel, zonder loffelijke uitzondering, allen zoude treffen. Wel
integendeel zijn er hier fabrieken en inrigtingen van nijverheiddie
in bloeijenden staat verkeerendie aan vele handen werk, aan
vele monden brood beschaffenen die de eigenaars, welke ze met
kennis, ijver en belangstelling besturen, alle eer aandoen. Maar
betzij men bet aan de ligging der plaatshetzij aan den staat van
vesting, die vrijheid belemmert en gelegenheid tot aanbouw be
neemt, of aan andere oorzaken hebbe te wijten, de nijverheid
schijnt in ons midden de vlngt niet te kunnen nemendie onze
stad met andere gemeepten in de provinciein dit opzigt meer
bevoorregt, gelijken tred zou doen houden.
Ook omtrent de eigenlijke ambachten is bet getuigenis, dat men
van bevoegden hoort, niet altijd vleijend. Dikwerf wordt over
gebrek aan voortvarendheidsoms ook over weinige bekwaamheid
geklaagd. Het schort bij hendie tot ambachten worden opge
leid niet aan aanlegde bewijzen liggen voor de bandmaar
ook hen schijnt de gelegenheid meestal niet te begunstigen. Van
daar, dat zij, die boven anderen uitmunten, elders, vooral inde
groote steden van België, werk gaan zoeken, en aan de hoogere
loonen en grootere verdiensten die zij daar vinden, boven de ge
ringe uitzigtendie zij in hunne moederstad liebbende voorkeur
geven; en dat de minder bekwamen en de minder ondernemenden
hier blijven vertoeven. Het zou intusschen onbillijk wezen, in
dien men niet erkendedat in den laatsten tijd teekenen van een
gelukkigen vooruitgang zich vertoonenen dat er verscheiden goede
en bruikbare ambacbts- en werklieden worden gevonden, die overal
zouden gewaardeerd worden. De burgeravondschool, waarvan men
verlangend de oprigting te gemoet ziet, kan het aankweeken van
een goeden geest onder dezen stand zeer bevorderlijk zijn.
II. In de gemeente bestaan de volgende fabrieken:
Arbeiders.
1 fabriek van stoomwerktuigen, ijzer-en metaalgieterij 60
1 ijzergieterij 12
2 zecpziederijeneen van zachteeen van zachte en te
vens van harde zeep7
2 zoutziederijen10
1 tapijtfabriek70
5 bierbrouwerijen18
2 fabrieken van pepermunt, jujubes en ehocolade 20
4 olieslagerijen 17
