219
geringe male mede om liet debiet der winkelnering gaande
weg uit te breiden; meer en meer daarentegen wordt zij
bemoeilijkt door de coöperatieve winkelvereeniging, die baar
oorspronkelijk doel zeker voorbijstreeft, door niet alleen baar
eigen leden behulpzaam te zijn maar ook voor niet-leden
alle artikelen verkrijgbaar stelt.
Niettegenstaande bet fabriekswezen zich eerst voornamelijk
heeft kunnen ontwikkelen bij de ontmanteling der vesting
werken, mag toch op een snelle en in bloei toenemende
uitbreiding van deze industrie gewezen worden.
Op de eerste plaats mag wel genoemd worden de machine
fabriek «Breda», die voortdurend werk vindt door tramlocomo
tieven, zoo voor bet binnen- als voor bet buitenland.
De ijzergieterijen van de firma's Merkel bach van Enkbuizen
en Co. en van den beer Frans Klep, bieden met succes bet
hoofd aan de concurrentie van het buitenland, ook de draad-
nagelfabriek van eerstgenoemde firma heeft geen reden tot
klagen.
De stoombierbrouwerij van den beer F. Smits van
Waesberghe «de drie Hoefijzers» en de daarbij behoorende
stoommouterij «Ceres» zien haar debiet meer en meer toe
nemen, eveneens handhaven de bierbrouwerijen van de firma
P. van Reutli en van de heeren J. E. Vreede en N. van Mierlo,
die zich meer bepaald op het brouwen der gewone Bredascbe
gerstebieren toeleggen, hun ouden roem niettegenstaande de
productie van de door ondergisting verkregen bieren meer
en meer toeneemt.
Tengevolge van den minder gunstigen zomer is evenwel iets
minder veraccijnsd dan in het vorige jaar n.l.
In 1886 12580 hectoliter
1887 13390
1888 17480
1889 18216
1890 17630
.De opbrengst bedroeg 17630 tegen 18216 in 1889.
