205
leiding geraken en gedurende eenigen tijd in het leven blijven, en
dat enkele weinig eischende soorten zelfs langzaam voortgroeien.
Eerst indien de waterleiding in gebruik genomen is en groote
hoeveelheden water voortdurend worden opgepompt, zal eene meer
volledige doorspoeling van het buizennet langzamerhand plaats hebben.
Ten einde bij het tegenwoordige onderzoek zooveel mogelijk
het water in den natuurlijken toestand te verkrijgenwerd op de
volgende wijze te werk gegaan. Nadat reeds gedurende de vooraf
gaande weken uit de onderscheidene zuigbatteryen gezamenlijk
ongeveer 15000 M3. water waren opgepompt, werd op den morgen
van den 9. Januari, 3'/2 uur vóór het nemen der watermonsters,
met pompen begonnen en tot na afloop van mijne werkzaamheid
aan het pompstation circa 580 M3. water aan de zuigleiding ont
trokken. Weliswaar is deze hoeveelheid in verhouding tot den
inhoud der geheele zuigleiding (204 M3. volgens opgave) niet al te
groot; volgens mijne ervaring is dit nog niet voldoende om al het
water, dat gedurende den voorafgaand en nacht of sedert het laatste
pompen in de leiding moest blijven staan, tot aan den tijd van
het nemen der monsters daaruit te verwijderen of weg te spoelen.
Factoren van dien aard, die moeielijk of slechts met veel tijdver
lies en kosten in eene voor een praktisch doel onnoodige wijze
kunnen worden overwonnengeven niet zeldzaam aan personen,
die niet volkomen op de hoogte zijnaanleiding tot verkeerde en
foutieve gevolgtrekkingenin ons geval worden zij zonder twijfel
de oorzaak daarvan dat de bacteriologische toestand van het lei
dingswater tijdelijk minder gunstig zich voordoet dan hij in waarheid
is of gevonden zal kunnen worden, wanneer de waterleiding eenmaal
gedurende langeren tijd onafgebroken in gebruik is genomen.
De uitkomsten van het bacteriologisch onderzoek, dat met inacht
neming van de noodige voorzorgen is geschiedzijn de volgende:
Bij de onderscheidene culturen, die aan het pompstation zelve
aangelegd en later in het laboratorium te Amsterdam geobserveerd
werden, ontwikkelden zich en wel bij eene temperatuur van
23' C. zoo langzaam, dat de bacteriën-koloniën eerst op den
44. Januari, dus na 4 dagen, begonnen duidelijk te wordenop 5,
ieder achtereenvolgens met ICC water gechargeerde gelatineplaten
67, 65, 55, 64, 57 koloniën van bacteriën.
De bacteriën, waarvan het aantal dus nog veel geringer is dan
in 1889, behoorden tot vijf verschillende soorten, die dikwijls in
