441
binnen- als naar het buitenland niet onbeduidend zijn ge
weest.
Dit alles mag niet het minst worden toegeschreven aan de
toenemende uitbreiding der gemeente, en in verband met de
aangrenzende gemeenten.
Wat het fabriekswezen betreft, moet voorzeker op de eerste
plaats genoemd worden de naamlooze vennootschap «Machine
fabriek Breda«, die zeer veel werk heeft gehad en vele belang
rijke orders mocht uitvoeren, o. a de levering der machinerieën
voor de gemeente-waterleiding te Haarlemvoor rijstpellerijen
enz., terwijl ook de bestellingen van tramlocomotieven, zoowel
voor het binnenland als voor Indië, belangrijk waren.
Een en ander was oorzaak, dat voornamelijk de ijzergieterij
moest worden vergroot en dat het aantal werklieden en beamb
ten toenam.
De ijzergieterij »de Etna« van den heer Frans Klbp neemt
jaarlijks in bloei tóe en breidt zich steeds uithaar verzen
dingen naar het buitenland waren zeer groot.
Ook de ijzer- en metaal gieterij van de firma C. J. Marijnen
had volop werk voor 90 werklieden, zoodat de behoefte
zich deed gevoelen om de fabriek te vergrooten.
Eveneens mocht de ijzergieterij van de firma C. Gr. Cosux
op vooruitgang wijzen.
Bij de firma gebrs. Dekkers werd volop werk gevonden met
het maken van haarden, kachels en brandkasten haar fabrikaat
wordt dan ook terecht geprezen.
Ook de lucifersfabrieken van de firma Dijkerman Co. en
van den heer Charles Loijens hadden druk werk en zooveel
orders uit te voeren, dat zij samen niet minder dan 300 perso
nen in het werk hadden.
In laatstgenoemde fabriek »de Vlinder« is het verwerken der
schadelijke witte phosphor geheel afgeschafter worden thans
uitsluitend Zweedsche lucifers vervaardigd.
Het debiet der fabriek van chocolade- en suikerwerken van
de firma P. A. lie Bont nam meer en meer toede fabriek
heeft groote uitbreiding ondergaan en nieuwe machinerieën
