Bijlage J.
bij het vervoer en in de verkooplokalen werd na gebleken
onwilligheid door den keurmeester-monsternemer proces-verbaal
opgemaakt.
In het algemeen kan de toestand niet ongunstig worden ge
noemd. Het verwondert mij zelfs, dat na kennisneming van de
onbeschrijflijke vormen van onzindelijkheid, welke ik bij de melk-
winning in de stallen somtijds aantrof, de melk over het alge
meen nog in een zoo behoorlijken staat van reinheid wordt
afgeleverd. Het aandringen op eene verbeterde Alteratie heeft
in vele gevallen geholpen.
De theoretische beschouwingen omtrent de belangen der
„hygiene" bij de melkwinning, waarvan men veel hoort en leest,
gaven alle reden tot instemming voor degenen, die het goed met
de gezondheidsbelangen voorhebben, maar vooral voor hen, die
deze hygiënische beschouwingen kunnen begrijpen. Wanneer men
echter de praktijk goed onder de oogen ziet en nagaat aan wie
eigenlijk de melkwinning is toevertrouwd, resp. van wie de toe
passing der hygiënische voorschriften wordt verlangd, dan behoeft
men al weinig kijk op de zaak te hebben om duidelijk in te
zien, dat de tijd nog verre is, dat het begrip „hygiene" in zijn
waren vorm tot de melkslijters zal zijn doorgedrongen, althans
zóóver door hen zal worden begrepen, om er afdoende resultaten
van te mogen verwachten. Het begrip reinigen, stofvrij-houden
enz., zooals de hygiene dit eischt, speelt bij het meerendeel der
melkslijters niet alleen bij de melkwinning, doch in het alge
meen in hun dagelijksch leven een zeer ondergeschikte rol.
Aan de hygiënische leer, zou toch voor de melkslijters wil
ze goed worden begrepen en toegepast een sociale hervorming
moeten voorafgaan. De woningtoestanden en levens-omstandig
heden der melkslijters zijn ten eenenmale onvoldoende. Van deze
menschen is m. i. zonder meer een toepassing der hygiënische
voorschriften, zooals deze zoo herhaaldelijk voor de melkwinning
terecht als noodzakelijk worden voorgesteld, niet te verwachten.
Waar ik hier doel op de omstandigheden onder welke de melk
wordt gewonnen, wil ik niet minder wijzen op een leemte ten
opzichte der hygiene wat betreft den gezondheidstoestand van
22
