te nemen, en dat derhalve de steeds aangroeiende uitgaven voor
dien tak van dienst, zoowel hier als elders, wel besteed zijn.
Intusschen mag daaruit niet worden afgeleid, dat zij met die
resultaten in elk opzicht tevreden is en het hoogste daarin
bereikt acht.
Een leerling toch moet haars inziens in het onderwijs, dat hij
op een met vrucht afgelegde inrichting voor lager onderwijs heeft
ontvangen, een wapen hebben verkregen, dat hij heel zijn verder
leven blijvend kan hanteeren.
Van hoevelen echter uit de kringen, waar de opvoeding in
het huisgezin geen gelijken tred houdt met die op de school,
is dat wapen reeds na luttele jaren afgestompt, ja onbruikbaar
geworden Ieder, die wel eens schriftstukken onder 't oog krijgt
van leden uit den werkmans- en den kleinen burgerstand, die
kennis neemt van den stijl, waarin vaak hun aankondigingen
zijn opgesteld, en van de bewoordingen, waarin zij het publiek
hun waren aanprijzen, oordeele zelf, hoe weinig blijvends de
school hun heeft medegegeven in het leven.
Hoogdravende, nooit door den schrijver begrepen woorden»
groote voorliefde voor uitheemsche termen, wier beteekenis nooit
tot hem is doorgedrongen, wijzen er op, dat de school hem wat
heeft aangeleerd, maar toonen tevens onweerlegbaar aan, dat de
daar gegeven ontwikkeling niet zijn onvervreemdbaar eigendom
is geworden.
Het komt de commissie voor - en elk goed onderwijzer zal
dat met haar eens zijn dat bovengenoemd verschijnsel gaande
weg zal verdwijnen, wanneer alle onderwijs zich in de eerste
plaats zal richten op ontplooiing van het verstand en verruiming
van den blik, en wanneer alle onderwijzers er van doordrongen
zullen zijn, dat het geheugen een kind wel een heerlijk
hulpmiddel kan zijn bij het kénnen, maar het vooral later
veelal teleurstelt en in den steek laat bij het künnen.
De hoofden der scholen roemen in hun verslagen bijna zonder
uitzondering den ijver hunner leerlingen.
Deze werd dan ook bekroond en kwam duidelijk aan het licht
BIJLAGE Q.
4
