iï
op eene zoo heldere en deugdelijke wijze dat eene nadére
motiveering naar het oordeel onzer Kamer overbodig kan
worden geacht, meenen wij te kunnen volstaan met eerbie
dig uiting te geven aan onze' volkomen instemming met
meergemeld verzoek.
ALGEMEENE BESCHOUWINGEN.
Het kan niet gerekend worden tot de taak onzer Kamer
te behooren, in haar jaarverslag te treden op het gebied,
def bespiegelingen of uit een ethisch oogpunt de oorzaken
en mogelijke gevolgen te overwegen en te bespreken van
den geweldigen Europeeschen oorlog, die' op 1 Augustus
1914 is uitgebroken. Een hopeloos werk zou het bovendien
zijn te trachten, een ware het slechts flauw beeld te schet
sen van de namelooze ellende, die de afgrijselijke oorlog
over een groot deel van Europa heeft uitgestort. Wij zul
len ons dus bepalen tot het slechts noemen van enkele
waarneembare feiten uit onze onmiddellijke nabijheid. Doch
allereerst danken wij God, dat hij ons dierbaar vaderland
tot nu toe van den geesel der oorlogs spaarde en tot Hem
richten wij de hartgrondige bede, dat Hij ook in de toe
komst mèt ons zij.
Werd Nederland tot dusver niet in den bloedigen krijg
betrokken, toch werden ook van ons volk zware offers
geëlscht, persoonlijke en stoffelijke. Honderdduizenden jonge
mannen, en anderen van meer gevorderden leeftijd, werden
gedwongen den huiselijken kring en hun maatschappelijk
bedrijf te verlaten om plaats te nemen in de rijen der land-
verdedigers, geroepen om onze grenzen te bewaken of elders
mede te werken tot handhaving onzer neutraliteit. Aldus
werd ook voor ons land een geheel abnormale toestand ge
schapen. Prijzen van levensmiddelen en van andere goede
ren voor dagelijksche behoefte stegen met den dag en
meerdere takken van nijverheid moesten, hetzij bij gebrek
aan voldoende arbeidskrachten, dan wel hij gemis van nood-
