Bij volgnr, 32 der agenda
ARCHIMEDES van Syracuse) 287 - 212 v.C. Grieks wis- en natuurkundige uit Syracuse
bij welke verovering door de Romeinen hij werd gedood)heeft talrijke ingenieuze
uitvindingen op zijn naam staan: waterschroefhydraulisch orgel, planetariumoorlogs
werktuigen. Als wiskundige hield hij zich vooral bezig met het bepalen van lengten,
oppervlakten en inhouden. Vam hem de uitroep: "Eureka!" ik heb het gevonden). Haar
beweerd ook: Verstoor mijn cirkels niet! toen een-Romeins soldaat hem overviel).
COPERNICUS. Nicolaus 1473 - 1543)» jurist, medicus en astronoom bij wie zich de
overtuiging vestigde, dat niet de aarde, maar de zon het middelpunt van het heelal
vormt. Hij legde zijn voor die tijd nieuwe opvatting neer in een groot werk "De re-
volutionibus orbium coelestium" dat reeds in 1507 in hoofdzaak gereed was, maar pas
enigeitijd voor zijn dood werd gepubliceerd. In 1616 werd het op de Index geplaatst.
EDISON, Thomas, Alva, een Amerikaans uitvinder, werd geboren 10 Januari 1847 te Milan
in de staat Ohio, is van vaderszijde van Nederlandse afkomst en was eerst couranten
jongen op de Grand-Trunk spoorweg. De scheikunde trok hem zo aan, dat hij in een
spoorwegwagen een laboratorium inrichtte, waarin bij het nemen van proeven een ont
ploffing ontstond, die bijna de trein in brand deed vliegen. Nadat hij had leren tele
graferen, gaf hij de courantenhandel op en was achtereenvolgens als telegrafist werk
zaam te Port Huron, Stratford en Adrian, in welke laatste plaats hij ook als werktuig
kundige een werkplaats oprichtte. Daarop ging hij naar Indianapolis, waar hij de auto
matic-repeater uitvond, een toestel dat een telegram zelfstandig van de ene lijn op de
andere lijn overbrengt. Na te Cincinnati, Memphis, Louisville en New Orleans verblijf
te hebben gehouden, ging hij in 1868 naar Boston, waar hij een hoge betrekking bij de
telegrafie bekleedde, en tevens een kleine instrumentwinkel opende. Later kwam hij ir.
dienst van de Gold-Indicator-Company die ieder kwartier de goudkoersen seint) on werd
weldra super-intendant. Hier deed hij vele uitvindingen op telegrafisch gebied. Hij
had verschillende werkplaatsen in gebruik gehad, tot hij in 1887 te Orange New Yerseyj
een groot laboratorium oprichtte, waar hij zijn onderzoekingen voortzette.
Edison's uitvindingen zijn buitengewoon talrijk. Hij heeft ongeveer 1400 patenten geno
men. In dienst van de Western Union Telegraph Company, die tegen voordelige voorwaarden
al zijn uitvindingen van tevoren kocht, zijn door hem o.a. uitgevonden de batterij- tele
foon, rde phonograaf, de mikrofoon, de mikrotasimeter, de aerofoon, de megafoon, de
phonoplex en de treintelegraafTot zijn meest bekende uitvindingen behoort verder de
invoering van het electrische gloeilicht: hij heeft de eerste practische booglampen
vervaardigd; hij maakte verschillende verbeteringen aan de dynamo-machines en schake
lingen voor electrische verlichting en heeft de eerste electrische centrale gebouwd. On
der zijn latere uitvindingen kunnen worden genoemd de cinematograafde mimeograaf
een vermenigvuldigingstoestel dat meer dan 3000 goede copieën van het origineel
geeft) en de Edison-accumulator. Hij overleed in 1931.
AMPERE, André, Marie, een beroemd wis- en natuurkundige, werd 22 Januari 1775 te Lyon
geboren. Reeds in zijn kindsheid openbaarde hij zoveel lust in de wiskunde, dat hij o;.>
zijn 12e jaar genoeg bekend was met de gronden dier wetenschap, om op de school van
Daburon te Lyon tot de lessen in de hogere analysis te worden toegelaten. Zijn vader
verloor het leven onder de guillotine en deze vreselijke gebeurtenis verlamde enigo
tijd de veerkracht van zijn geest. Daarna gaf hij zich, om voor zijn smart afleiding t.
vinden, met ijver over aan de botanie, de poëzië en de muziek. Vooral door de versohijri
der botanische brieven van Rousseau begon hij zich toe te leggen op de botanie. Terwijl
hij te Lyon door privaatlessen in zijn onderhoud voorzag, wijdde hij zich vervolgens,
aangespoord door de geschriften van Lavoisier, aan de studie der natuur- en scheikunde.
- Reeds -
