Bij volgnr.52 der agenda
-6-
in werkelijkheid uitbreidende golf.
HUSSCHENBROEK, Petrus, van, een Nederlands Natuurkundige, geboren te Leiden, 14 Haart
1692, studeerde aldaar in de wis-, natuur- en geneeskunde, woonde te Londen de lessen
bij van Newton en werd in 1719 hoogleraar in de wiskunde en wijsbegeerte te Duisburg,
in 1721 buitengewoon hoogleraar in de geneeskunde aldaar, vertrok in 1723 als hoogle
raar naar Utrecht, waar hem in 1732 ook do lessen in de sterrekunde werden toevertrouwd,
en ging eindelijk in 1740 als hoogleraar in de wiskunde en wijsbegeerte naar Leiden,
waar hij de 19c September 1761 overleed. Hij heeft vele belangrijke ontdekkingen gedaan
omtrent de magneet, vond een werktuig uit tot proefnemingen aangaande de wrijving der
metalen, bewees, dat samengeperste lucht niets van haar veerkracht verliest, deed proe
ven omtrent de gekleurde ringen tussen samengeperste platen, bepaalde het soortelijk
gewicht van water, vond de atmometer en de pyrometer uit en bezigde de electriciteit
tot verklaring van de regen. Ook zijn proeven omtrent de cappillariteit zijn merkwaardig.
Ook is hij de uitvinder van de handelwijze om reeksen van waarnemingen door kromme lijnen
voor te stellen. Hij was lid van de Koninklijke Academiën te Parijs, Montpellier, Stoc :-
holm, Petersburg enz. Hij werd geroepen naar Denemarken, Engeland, Pruisen en Rusland, en
de koning van Spanje bood hem een jaargeld aan van 25.000 gulden, maar hij wees al di_
aanbiedingen van cè hand. Van zijn geschriften vermelden wij:"Elements physico-mathema-
tica ad usus academicos" (1726 en bij herhaling, ook in het Frans);
"Diasertationes physicae experimentalis et geometricae de magnete etc."(1729)Tentamin-
experimentorum naturalium in Academia del Cimento etc." (l73l)> "Institutiones physica."
(1734 en later), "Institutiones logicae" (1764en "De aeris praestantia in humoribus
corporis humani (1739).
STEVIN, Simon, een uitstekend wiskunstenaar, werktuigkundi e en bouwmeester,geboren in
154S te Brugge, was oorspronkelijk koopman in Antwerpen en deed grote reizen door Euro
pa.. Hij werd leraar van prins Maurits, die hem tot opperbouwmeester en later tot gene-
raalkwartiermeester benoemde, in welke hoedanigheid hij aan de artillerie en a an hot
vestingwezen grote diensten bewees. Zijn "Sterctenbouwing" (1549) en "Castranetatio"
(l6l7) bevatten de beginselen, waarnaar Maurits bij belegering en verdediging van stenen
handelde. Bekend werd zijn uitvinding van de zeilwagen en de zeilslede. Ook-yoor de mecha
nica en de wiskunde maakte hij zich zeer verdienstelijk. Hij vond in 1586 de eerste juiste
theorie over het hellend vlak uit, ontdekte het parallelogram van krachten, ontwikkelde
de hydrostatische paradox en verklaarde het evenwicht van water in communicerende vaten
Vooral is hij echter bekend door de invoering van de tiendelige breuken (1596). Ook zag
hij reeds het nut van een tiendelig stelsel van maten, gewichten en munten in. Hij
maakte studies over de loxodromische lijn en over de tellurische morphologic, waarover
hij de zogenaamde "Hylokinese" uitgaf. Van zijn overige geschriften vermelden wij:
"Tafelen van interesten, mitsgaders de constructiën derselver gecalculeerd" (1582) cn
"Wisconstige gedachtenissen, inhoudende 't ghene, daar hem in gheoeffent heeft de
doorl. hoochg. vorst en heere Maurits van Orangiën enz." (1608). Hij overleed in 1620
te Leiden of in den Haag. Zijn werken zijn het meest bekend in de Franse uitgave van
Girard.(l634)Te Brugge heeft men een standbeeld voor hem opgericht.
DREBBEL, Cornelis J. 1572 - 1633) Nederlands instrumentmaker, natuurkundige en
veelzijdig uitvinder. Lange tijd woonde hij aan het hof van Rudolf II te Praag, later
in Engeland. .Hij construeerde o.a. samengestelde microscopen, projectieapparaten,
broedmachine met thermostaat en een duikboot met luchtverversing, manometers enz. die-
op de Theeme 3 uur onder water heeft gevaren.
