Gemeente Breda
Raadsvoorstel
Registratienr: 17645]
Dienst/afdeling: WAM
Betreft:
Inleiding
Voorstel
Motivering/Toelichting
Agendapuntnummer 4
Aantal bijlagen: 5
Verzoek/voorstel tot aanwijzing van buitenplaats Zoudtland als beschermd monument in het kader van
de Monumentenwet 1988
Enige tijd geleden heeft de Rijksdienst voor de Monumentenzorg (RDMZ) een verzoek/voorstel gericht
aan de gemeente Breda tot aanwijzing van het complex Zoudtland (Zoudtlandseweg 9) als beschermd
monument in de zin van de Monumentenwet 1988.
Dit verzoek komt voort uit de 'verfijningsoperatie historische buitenplaatsen'. Het betreft hier een
project van de rijksdienst waarin over het hele land ongeveer 450 buitenplaatsen worden
aangewezen.
De selectie van buitenplaatsen is gemaakt door een commissie van de Raad voor Cultuur in opdracht
van de minister.
Over het verzoek/voorstel wordt behalve door de gemeenteraad tevens advies uitgebracht door
Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant en door de Raad voor Cultuur. Deze laatste twee instanties
hebben reeds positief geadviseerd (zie de bijgevoegde adviezen).
De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen positief te adviseren inzake de
aanvraag om het complex Zoudtland in te schrijven in het register van beschermde rijksmonumenten.
Het voorstel van de RDMZ is voortgekomen uit de in uitvoering zijnde 'Verfijningsoperatie' voor
historische buitenplaatsen, waarbij - naar de thans gehanteerde maatstaven - wordt onderzocht of de
bestaande bescherming op grond van de wet toereikend kan worden geacht danwel of een duidelijker
en meer omvattende belangen-aanduiding vanuit oogpunt van monumentenzorg wenselijk of
noodzakelijk is.
De begripsomschrijving van een historische buitenplaats luidt:
"Een historische buitenplaats is aangelegd. Zij kan deel vormen van een landgoed. Het geheel wordt
met name gevormd door een in oorsprong versterkt huis, een kasteel, buitenhuis of landhuis, met
bijgebouwen, omgeven door tuinen en/of park met een of meer van de volgende onderdelen, zoals
grachten, waterpartijen, lanen, boomgroepen, parkbossen, (sier)weiden, moestuinen, ornamenten.
De samenstellende onderdelen, een ensemble vormend, van terreinen (met beplantingen), lanen,
waterpartijen en -lopen, gebouwen, bouwwerken en tuinornamenten zijn door opzet of ontwerp van
een tuin en park en het (utilitair) gebruik historisch en architectonisch met elkaar verbonden en
vormen zo één onlosmakelijk geheel.
Onderdeel van een historische buitenplaats vormen die gebouwen, bouwwerken en tuinornamenten,
die compositorisch deel uitmaken van het ontwerp of opzet en inrichting van de tuin- en/of parkaanleg
danwel dienen voor gebruik in samenhang met de oorspronkelijke bestemming".
Zoudtland is een betrekkelijk kleine buitenplaats, bestaande uit een parkaanleg met een boerderij met
herenkamer (het geheel heeft een herenboerderij-allure), Vlaamse schuur en bakhuis.
De aanleg bestaat uit verschillende percelen met divers karakter. De kern van de aanleg bestaat uit
een wandelbos en een tuinaanleg. Hieromheen lagen akker- en weilanden. Deze akker- en weilanden
zijn omgezet in populierbossen (productiebos). Nadien zijn deze bossen gerooid en omgezet in een
arboretum (aansluitend op de tuin) en een nieuwe parkaanleg (ontwerp: prof. Maas).
Voor de bescherming worden feitelijk alle gronden van de buitenplaats voorgedragen, waarbij verschil
wordt gemaakt tussen de kerngebieden (zie bijgevoegde specifieke omschrijving van de RDMZ) en de
overige terreinen. Hoewel deze terreinen geen historische park- c.q. tuininrichting hebben worden zij
als buffers en structuurdragers van groot belang geacht en maken zij derhalve een essentieel
onderdeel uit van het totale complex.
De lanen worden specifiek benoemd, namelijk als restanten van de Zoudtlandseweg en de oprijlaan.
Het hoofdgebouw/landhuis met het 19de eeuwse uiterlijk van een herenboerderij is in de kern
waarschijnlijk 18de eeuws. Bij de restauratie in 1968 is het karakter als herenhuis versterkt, hetgeen
-1-
