Gemeente Breda
Raadsvoorstel
Registratienr: 17825]
Dienst/afdeling: FPAW
Betreft:
Inleiding
Agendapuntnummer: 3
Aantal bijlagen:
Restauratie-subsidie Justinus van Nassau, Kasteelplein 55 te Breda.
Het pand Justinus van Nassau is gelegen in een van de meest aantrekkelijke gedeelten van het
historische centrum van Breda. Door HEJA projectontwikkeling BV zijn in dit pand bijzondere
sfeervolle appartementen met eigentijdse voorzieningen gerealiseerd. Men woont hier op een rustige
plek, midden in een bruisende, bourgondische stad. Het cachet van de woningen en het karakter van
de locatie dragen bij aan een ultiem woongenot. Maar eer het zover was diende het gehele pand aan
het Kasteelplein ingrijpend gerestaureerd te worden. Gelijktijdig met de restauratie diende een goede
oplossing gevonden te worden voor het parkeren. Door middel van een zogenaamde volautomatische
ondergrondse parkeerkluis is dit op een innoverende manier opgelost. Dit alles vergde van de
ontwikkelaar een grote financiële inspanning.
Het pand Kasteelplein 55 (Justinus van Nassau) dankt zijn naam aan Justinus van Nassau, geboren
in 1559, een natuurlijke zoon van Willem van Oranje. Justinus studeerde in Leiden, huwde in 1597
met Anna de Mérode en werd vader van twee zonen en één dochter. Hij had een eervolle militaire
loopbaan achter de rug toen hij in 1601, na het overlijden van Herauquier werd benoemd tot
gouverneur van Breda. Willem van Oranje en zijn kinderen beschouwden en behandelden Justinus als
een echte Nassauer. Dit blijkt vooral uit zijn vooraanstaande ambten en de goede relaties met de
Nassau's.
Justinus van Nassau woonde als eerste gouverneur buiten het kasteel in het pand Kasteelplein 55.
Justinus was gedurende 25 jaar gouverneur van Breda. In deze hoedanigheid verdedigde hij de
vesting gedurende negen maanden (27 augustus 1624 - 31 mei 1625) op heldhaftige wijze tegen de
Spaanse veldheer Spinola, maar helaas zonder succes. Na zijn eervolle uittocht vestigde hij zich in
Leiden. Op de leeftijd van 72 jaar stierf Justinus. Een fraaie, met zorg bewerkte grafzerk dekt in de
Hooglandsche Kerk te Leiden zijn graf.
De oudste bebouwing op de huidige lokatie Kasteelplein 55 dateert van voor 1534 en staat bekend
onder de naam "Huize de Engel". In ca. 1550 is de huidige U-vorm tot stand gekomen door
samenvoeging van twee "hofhuizen". In 1608 komt het huidige complex tot stand waarbij de galerijen
van het grote complex Justinus van Nassau worden aangebouwd.
In 1790 vindt er een verbouwing - zowel interieur als exterieur - plaats in de Lodewijk XVI - stijl. In
1828 wordt het pand de residentie van de gouverneur van de KMA. Na 1935 heeft het pand
verschillende bestemmingen, waartoe telkens verbouwingen plaatsvinden. Tot 1992 had het gebouw
de functie als gemeentemuseum.
Op dit moment bestaat het complex uit drie vleugels, die gegroepeerd zijn rondom een binnenplaats.
De noord- en oostvleugel bestaan telkens uit een brede beuk van ca. 6 m. en een smallere van 2,5 m.
aan de binnenplaatszijde. De westvleugel is breder (9 m.) en is slechts éénbeukig. Het gebouw kent
twee bouwlagen en een schildkap. Op de noord-oosthoek is een achthoekige toren gesitueerd.
Het exterieur is geheel uitgevoerd in Lodewijk XVI - stijl. Alle gevels zijn gepleisterd en voorzien van
een plint in Naamse steen en voorzien van schuifvensters. Binnen de sobere architectruur van het
gebouw, is de noordvleugel in het midden aan de straatgevel versierd met een tympaan, waarbij dat
aan de straatgevel gedecoreerd is met een leeuw omringd door diverse militaire attributen. Deze
attributen verwijzen naar de militaire Gouveneurs van Breda, die - sinds Justinus van Nassau - het
pand veelal als residentie gebruikten. De oostvleugel is verlevendigd door een poortomlijsting. De
omlijsting aan de straatzijde is uitgewerkt tot een rijk versierde risaliet met pilasters, vazen en
guirlandes.
Op de begane grond en de eerste verdieping is geen enkel oorspronkelijk interieur zoals schouwen,
lambrizeringen, luiken, deuromlijstingen en stucplafonds bewaard gebleven. Slechts de indeling door
bouwmuren, tussenwanden en balklagen geeft nog informatie over de bouwgeschiedenis.
-1-
