Gemeente Breda
Raadsvoorstel
Registratienr: 24249]
Dienst/afdeling: BWT
Betreft:
Inleiding
Voorstel
Motivering/Toelichting
Agendapuntnummer: 1c
Aantal bijlagen:
Verzoek/voorstel tot aanwijzing van de Klokkenberg, Galderseweg 81 te Breda, als beschermd monument
het kader van de Monumentenwet 1988.
Onlangs heeft de Rijksdienst voor de Monumentenzorg (RDMZ), namens de Staatssecretaris van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, een verzoek/voorstel gericht aan de gemeente Breda tot aanwijzing
van de Klokkenberg, Galderseweg 81 te Breda, als beschermd monument in de zin van de
Monumentenwet 1988.
Begin 2001 heeft de gemeente de Klokkenberg opgenomen in het register van beschermde
gemeentelijke monumenten in Breda. Het gaat dan met name om het hoofdgebouw met geschakelde
vleugels, twee torens, de kapel, het ketelhuis, het transformatorhuis, twee vrijstaande woningen en de
boerderij. Tevens wordt de terreinaanleg van de Klokkenberg beschermd.
Bij aanwijzing tot beschermd rijksmonument vervalt automatisch de status van gemeentelijk monument.
Op dit moment is nog steeds een aantal medische functies in de gebouwen gehuisvest, maar dit wordt
binnen enkele jaren beëindigd omdat de Klokkenberg de functie van ziekenhuis verliest.
Momenteel worden onderhandelingen gevoerd over de verkoop en herbestemming van de Klokkenberg.
De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap te adviseren om de Klokkenberg,
Galderseweg 81 te Breda, op te nemen in het register van beschermde rijksmonumenten.
Het gebouw de Klokkenberg kwam eind 1953 gereed en werd officieel in 1954 in gebruik genomen.
Het gebouw heeft een opvallende plattegrond met aan de zuidzijde een hoofdgebouw. Dit gaat aan de
westkant over in het verpleeggebouw voor vrouwen en aan de oostzijde het verpleeggebouw voor
mannen. Aan het eind van elke vleugel bevindt zich een afzonderlijk gebouw voor de 'klasse-verpleging'.
Aan de noordzijde van het hoofdgebouw is een binnenplaats gesitueerd met aan beide zijden galerijen.
Deze leiden naar een zusterhuis (klooster) aan de westzijde en een economiegebouw (met de keukens
etc.) aan de oostzijde.
Tussen beide carrévormige gebouwen bevindt zich een tweede binnenplaats die aan de zuidzijde door
een galerij en aan de noordzijde door een kapel wordt afgesloten.
Op enige afstand van het gebouw staat aan de noordoostzijde een ketelhuis.
Aan de noordwestzijde van het gebouw staan een transformatorhuis en een boerderij. De woningen
liggen op ruime afstand van het gebouw.
De gebouwen en terreinen van de Klokkenberg zijn oorspronkelijk met buitengewone zorgvuldigheid in
het om- en onderliggende landschap ingepast. Reeds bij de locatiekeuze voor de nieuwbouw van het
sanatorium werd rekening gehouden met de relatie tussen de op te richten gebouwen en het landschap.
De park- en tuinaanleg van de Klokkenberg werd in het landschap geïntegreerd zonder de bestaande
structuren volledig te doen verdwijnen.
Waardering
Het sanatorium is een voorbeeld van een imposante stedenbouwkundige opzet waarvan uit die tijd maar
weinig vergelijkbare voorbeelden bekend zijn. De Klokkenberg blijkt een belangrijke plaats in te nemen
als eindontwikkeling van een bouwtype.
Het gebouw is als sanatorium ontworpen in de rustige bosrijke omgeving ten zuiden van Breda. De
situering heeft een hoge monumentwaarde. De bouwmassa van geschakelde vleugels met twee torens
en een kapel, heeft als geheel ook een hoge monumentwaarde.
De Klokkenberg is een zeer goed bewaard gebleven voorbeeld van een sanatorium-complex met een
opmerkelijke plattegrond en een architectonisch ontwerp van de hand van landelijk bekende architecten.
-1-
