Gemeente Breda
Raadsvoorstel
Registratienr: 24587]
Dienst/afdeling: CAF
Motivering/Toelichting
2. Inzake begrotingsrechtmatigheid
Een procedureel besluit te nemen inzake begrotingsrechtmatigheid. In dit kader speelt dat de
accountant alle uitgaven en inkomsten zal toetsen aan de door de gemeenteraad goedgekeurde
begroting d.w.z. op programmaniveau. Het is maar hoogst zelden dat de werkelijke uitgaven en
inkomsten precies op het begrotingsniveau uitkomen, over- en onderschrijdingen van
begrotingsposten vinden eigenlijk per definitie plaats. Deze over- en onderschrijdingen vormen
een probleem in het kader van de (begrotings)rechtmatigheidscontrole. Het ligt in de rede dat de
raad daarover bij het verlenen van de opdracht met de accountant afspraken maakt. Voorgesteld
wordt om de over- en onderschrijdingen direct voorafgaande aan de jaarrekening behandeling
expliciet te benoemen, toe te lichten en te laten fiatteren door de gemeenteraad. Als dat gebeurt,
kan de accountant alsnog een goedkeurende verklaring geven, waarbij hij de aantekening maakt
dat hij zijn concept-verklaring afgeeft met inachtneming van de voorgenomen goedkeuring van de
raad voor deze begrotingswijzigingen. Als de raad instemt met deze begrotingsoverschrijdingen
en de jaarrekening vaststelt, kan de accountant de definitieve accountantsverklaring afgeven.
Niemand zal het belang van een rechtmatig handelende overheid ontkennen. Dat nieuwe impulsen
worden gegeven aan rechtmatigheid is een groot goed. In dat kader heeft het college dit onderwerp al
meer dan een jaar in de organisatie uitstaan en ook de dilemma's daarbij aangegeven. Zo is de
commissie MSO medio 2003 al geïnformeerd over de ophanden zijnde ontwikkelingen, de accountant
Deloitte heeft er in haar jaarrapportages aandacht aan besteed en begin 2004 is binnen de gemeentelijke
organisatie het onderwerp projectmatig opgepakt. Het is nu zaak een doorstart te maken voor 2004 en
2005. Immers: al over het bijna verstreken jaar 2004 moet de accountant een (goedkeurende)
accountantsverklaring afgeven.
Het begrip rechtmatigheid
Met rechtmatigheid wordt bedoeld het voldoen aan alle interne en externe wet- en regelgeving. Daarover
is iedereen het eens. Ook is iedereen het er mee eens dat het risico bestaat dat de tegenhanger van
rechtmatigheid dus onrechtmatigheid klinkt als fraude of misbruik, terwijl dat helemaal niet de bedoeling
is. Wat is het dan wel? Rechtmatigheid is het voldoen aan alle interne en externe wet- en regelgeving. De
rechtmatigheid in het kader van accountantscontrole is verengd, namelijk tot financiële rechtmatigheid,
dat wil zeggen de rechtmatigheid met financiële gevolgen in termen van baten, lasten en balansmutaties.
Niet-financiële rechtmatigheid wordt daarmee uitgesloten als object van controle, hierbij kan worden
gedacht aan naleving van Arbo-wetgeving, milieuwetgeving, privacywetgeving etc.
De externe regelgeving omvat het hele scala aan regelgeving van hogere overheidsorganen, qua
omvang te veel om op te noemen. Bedacht moet worden dat niet alle wetgeving ook financiële
consequenties heeft en dus ook maar meer of minder in het kader van de rechtmatigheidsverklaring een
rol speelt. De interne regelgeving betreft alle door de raad genomen besluiten. Dit zijn bijvoorbeeld
separate raadsbesluiten maar ook verordeningen en besluiten rondom jaarrekeningen, begrotingen,
kadernota en bestuursrapportages.
Het zal duidelijk zijn dat de hoeveelheid externe en interne regelgeving enorm is. Daarom is het
noodzakelijk om het rechtmatigheidterrein overzichtelijk te houden en dus goed af te bakenen. In dat
kader is ook geregeld dat de gemeenteraad in haar eigen lokale Verordening ex art 213 Gemeentewet
ten aanzien van de interne regelgeving kan aangeven op welke regelgeving men de accountantstoets wil
leggen. Ten aanzien van de externe wet- en regelgeving en de interne regelgeving met direct financiële
consequenties heeft de gemeenteraad deze keuze niet.
De standpunten: het speelveld en haar grenzen.
Volgens de VNG is pas in juli 2004 enigszins duidelijk geworden wat het rechtmatigheidbegrip inhoudt.
Op dat moment werd ook duidelijk dat er nog veel moest gebeuren bij de gemeenten en vreesde de VNG
de mogelijke invloed ervan op de maatschappelijke beeldvorming. Dat was voor de VNG aanleiding om
bij de minister te pleiten voor uitstel van de rechtmatigheidcontrole.
-2-
