5. UITWERKING PROGRAMMALIJNEN
5.1 Mooi Brabant, aantrekkelijke steden
Breda, Eindhoven, Helmond, 's-Hertogenbosch en Tilburg vormen de economische en ruimtelijke
zwaartepunten van BrabantStad. Niet twee steden lijken op elkaar; alle steden kennen een eigen
geschiedenis en een vaak heel verschillende ontwikkeling. Elke stad heeft zijn eigen DNA.
Naast alle verschillen zijn er ook overeenkomsten. Alle grote Brabantse steden kennen een
vergelijkbare problematiek in de spoorzones en langs de kanalen in de stad. Veelal is hier sprake van
binnenstedelijke (bedrijven)terreinen, die geherstructureerd moeten worden. De spoorzones zijn goed
bereikbaar per openbaar vervoer en liggen nabij het stadscentrum. Dat biedt kansen voor
transformatie tot toplocatie voor stedelijke functies. De onderlinge afstemming van de plannen van elk
van de steden is van belang om de aanwezige kansen voor BrabantStad als geheel optimaal te
benutten.
De in de stadscentra gelegen kanaalzones kunnen worden benut voor de uitbreiding van het stedelijk
centrum of voor interessante woonmilieus. Waar een kanaal nog als vaarweg in functie is komt de
vestiging van watergebonden bedrijvigheid in beeld. Bij perifere kanaalzones kunnen de kanaalzones
teruggegeven worden aan het landschap en de natuur.
De (her)ontwikkeling van de spoor- en kanaalzones levert aldus een bijdrage aan het versterken van
de stedelijkheid in de steden, aan een verbetering van de bereikbaarheid van belangrijke stedelijke
locaties, resp. bedrijventerreinen en in een aantal gevallen aan het herstel van natuur en landschap
De Brabantse kanalen kunnen meer dan tot nu toe een belangrijke functie vervullen voor het
goederenvervoer. Bovendien neemt hun betekenis toe voor de recreatie en het toerisme.
Voor de langere termijn bieden de toekomstscenario's van de studie BrabantStad Mozaïek Metropool
aanknopingspunten. De daar beschreven drie scenario's vragen nog een verdere uitwerking.
Te denken valt aan de ruimtelijke relatie tussen de steden en hun omgeving. Daarbij gaat het om de
relatie met de dorpen rond de steden en om de directe omgeving van de steden. De in het
ontwerpatelier BrabantStad ontwikkelde aanpak leent zich uitstekend voor een dergelijke regionale
uitwerking.
5.1.1 Stedelijke herstructurering
De complexe processen van moderniseren, veranderen en aanpassen van de stedelijke spoor- en
kanaalzones vragen om omvangrijke investeringen van zowel publieke als private partijen. Vooral het
verplaatsen van bedrijven en het herstructureren van verouderde bedrijventerreinen vormen een
aanzienlijke opgave. De steden willen dit versneld uitvoeren om ruimte te creëren voor nieuwe
hoogstedelijke woon- en werkmilieus. Dan hoeven de steden minder uit te breiden en bovendien
versterkt het de economische dynamiek. Bij stedelijke herstructurering speelt het behoud en de
herbestemming van het industrieel erfgoed in Brabant een belangrijke rol.
5.1.2 Ontwerpen aan de regio
Eindhoven, Helmond en 's-Hertogenbosch gaan samen met de provincie een regionaal ontwerpatelier
organiseren over de ontwikkelingen in Kanaalzone rond de Zuid-Willemsvaart. De
11
