Gemeente Breda
19
De spoorbaan zelf, de beveiliging en de verkeersleidingsgebouwen zijn vrijgesteld, maar
perrons en stationsgebouwen zijn belast (Hoge Raad 21 september 2001, nr. 35.502, LJN. AD
3522 (Alkmaar)). Het begrip 'kunstwerk' dient overeenkomstig het spraakgebruik worden
uitgelegd. Hieronder vallen onder andere viaducten, aquaducten, bruggen, tunnels en sluizen.
Daarbij geldt dat alleen die kunstwerken zijn vrijgesteld die zodanig met openbare land- of
waterwegen, dan wel spoorbanen zijn verbonden dat het kunstwerk aan het verkeer over die
wegen of banen dienstbaar is en mitsdien nodig is om die wegen of banen als zodanig te
kunnen laten functioneren (Hoge Raad 21 september 2001, nr. 35.502, LJN AD 3522
(Alkmaar)). Inzake een ontvangst- en toegangsgebouw voor een veerdienst bevestigde de
Hoge Raad de hofuitspraak dat deze onderdeel uitmaakt van de aanleginrichting die als
vrijgesteld kunstwerk tussen twee openbare landwegen is aan te merken omdat het kunstwerk
zodanig met de openbare land dan wel waterwegen is verbonden dat het aan het verkeer over
die wegen dienstbaar is, en daardoor nodig is om die wegen als zodanig te kunnen laten
functioneren (Hoge Raad 2 november 2001, nr. 36565, LJN: AD5041)). Daarentegen is een
vuurtoren geen vrijgesteld kunstwerk (Hof 's-Gravenhage 23 augustus 2000, nr. 99/30954,
Belastingblad 2001, blz. 935). Een remise is niet te beschouwen als een trambaan en valt
derhalve niet onder de railwegvrijstelling (Hoge Raad 25 september 1996, nr. 31 004,
Belastingblad 1996/ blz. 798 (Den Haag)).
Eerste lid, onderdeel g
De vrijstelling voor waterverdedigings- en waterbeheersingswerken is niet van toepassing op de
delen die dienen tot woning. De waarde van de woning dient derhalve in de heffing te worden
betrokken.
Eerste lid, onderdeel h
Ook de vrijstelling voor rioolwaterzuiveringsinstallaties ziet niet op de delen die dienen tot
woning zodat deze woningen niet onder de vrijstelling vallen. De vrijstelling beperkt zich niet
alleen tot installaties die zijn gericht op de feitelijke waterzuivering (in biologische zin) of de
scheiding van het biologisch gezuiverde water van het slib. Ook andere onroerende zaken die
een niet weg te denken functie hebben in het afvalwaterzuiveringprocedé vallen onder deze
vrijstelling (Hof's-Gravenhage 22 mei 1996, nr. 94/2474, Belastingblad 1996, blz. 758
(Rotterdam)). In dezelfde procedure concludeerde het Hof tevens dat ook sprake is van een
orgaan, instelling of dienst van een publiekrechtelijke rechtspersoon indien de activiteiten
plaatsvinden in een vennootschap waarvan uitsluitend overheden aandeelhouder zijn. De
vrijstelling vereist dat de installatie in beheer is bij een publiekrechtelijke rechtspersoon.
Ten aanzien van een rioolzuiveringsinstallatie van een stichting die wel in de heffing werd
betrokken, concludeerde Hof 's-Gravenhage dat er sprake is van schending van het
gelijkheidsbeginsel maar in de cassatieprocedure concludeerde de Hoge Raad dat het
gelijkheidsbeginsel niet was geschonden (arrest van 9 mei 2003, nr. 37517, LJN:AE7337).
Eerste lid, onderdeel i
De werktuigenvrijstelling is van toepassing op onroerende werktuigen welke verwijderd kunnen
worden met behoud van hun waarde als zodanig en niet op zichzelf bezien als gebouwde
eigendommen zijn aan te merken. Zie onder andere Hoge Raad 16 april 1980, nr. 19727, BNB
1980/183 (Beverwijk), Hoge Raad 17 juni 1992, nr. 27639, BNB 1992/296, Belastingblad 1992,
blz 577 (Venlo), Hof Arnhem 10 januari 1995, nr. 940837, Belastingblad 1995, blz. 382
(windmolen), Hof Arnhem 28 april 1995, nr. 922262, Belastingblad 1995, blz. 443 (Nijmegen) en
Hof Leeuwarden 7 april 1995, nr. 900/92, Belastingblad 1995, blz. 523 (Leeuwarden), Hoge
Raad 30 juni 1999, nr. 34 134, BNB 1999/298, Belastingblad 1999, blz. 688
(Asfaltmenginstallatie) en Hoge Raad 7 juni 2000, nr. 34985, BNB 2000/230, Belastingblad
2000, blz. 723 (Franekeradeel). In deze laatste twee arresten introduceert de Hoge Raad het
criterium van de uiterlijke herkenbaarheid. Daar de verwijzingsuitspraken in deze zaken sterk
feitelijk zijn, is het in de praktijk nog onduidelijk wat er precies met dit criterium wordt bedoeld.
