Gemeente Breda
Raadsvoorstel Registratienr: 39065]
gemeentewapen en gemeentevlag van de nieuwe gemeente Breda tevens aangegeven dat deze
vaststelling "de voormalige gemeenten Nieuw-Ginneken, Prinsenbeek en Teteringen niet belet hun eigen
oude wapen en vlag "op informele" wijze te voeren.
In 1996 hebben de gemeenteraden van Nieuw-Ginneken en Teteringen dorpswapens vastgesteld voor de
dorpen Bavel, Ulvenhout en Teteringen. Voor Ginneken, Princenhage en Prinsenbeek zijn geen aparte
dorpswapens vastgesteld. Bavel, Ginneken, Princenhage, Prinsenbeek, Teteringen en Ulvenhout kennen
vanaf 1997 dorpsraden, de andere delen van de nieuwe gemeente Breda wijkraden. De dorpsraden van
Ginneken, Princenhage en Teteringen voeren het gemeentewapen van de opgeheven gemeente waarin
zij gelegen waren vóór hun opname bij de gemeente Breda. De genoemde zes dorpen vielen qua
oppervlakte echter slechts ten dele samen met de voormalige gemeente waarin zij lagen, zodat het
toenmalige gemeentewapen niet altijd zonder meer kan dienen als dorpswapen van één van de dorpen
binnen die gemeente. Alleen voor Prinsenbeek en Teteringen gold in 1996 dat dorp en gemeente min of
meer samenvielen. De Noordbrabantse Commissie voorWapen- en Vlaggenkunde heeft aan het college
van B. en W. verzocht om meer duidelijkheid te verschaffen op het terrein van beschrijving en gebruik van
wapens voor de genoemde zes dorpen binnen de huidige gemeente Breda. De commissie heeft in dat
verband een voorstel voor beschrijving en tekening van een dorpswapen voor de betreffende dorpen bij
haar verzoek gevoegd.
Het college heeft ingestemd met het advies van de Noordbrabantse commissie inzake de
wapenbeschrijvingen voor de dorpen Bavel en Ulvenhout. Met het voorstel voor het dorpswapen voor
Teteringen wordt niet ingestemd. Hoewel de commissie graag wijzigingen in het Teteringse wapen zou
zien, wordt voorgesteld om als dorpswapen het in 1817 vastgestelde Teteringse gemeentewapen, met
een historie van bijna 180 jaren, aan te houden in de afbeelding van het authentiek afschrift van het
wapen uit 1952. De gemeenteraad van Teteringen heeft in haar besluit van 26 september 1996 nr. 20 al
dit wapen als dorpswapen vastgesteld. De beschrijvingen van de wapens zijn uitgewerkt in tekeningen,
gemaakt door heraldische tekenaars. Voor de door de gemeenteraden van Nieuw-Ginneken en
Teteringen in 1996 vastgestelde dorpswapens van Bavel, Teteringen en Ulvenhout kan gebruik gemaakt
worden van reeds gemaakte wapentekeningen.
2. Dorpsvlaggen
Het gebruik van gemeentevlaggen om mede de eigenheid van een gemeente aan te geven dateert in
Noord-Brabant pas van rond het midden van de 20e eeuw. Dit in tegenstelling tot het gebruik van een
gemeentewapen, dat meestal vele eeuwen teruggaat. Zoals reeds vermeld vielen de betreffende zes
dorpen in de huidige gemeente Breda slechts ten dele samen met de voormalige gemeente waarin zij
lagen Alleen de gemeente Teteringen heeft bij raadsbesluit van 26 september 1996 nr. 20 als dorpsvlag
vastgesteld de door haar in 1978 vastgestelde gemeentevlag. In de overige dorpen wordt - indien de
lokale vlag wordt gevoerd - óf de vlag van de voormalige gemeente óf in ieder geval een vlag met de
kleuren die ontleend zijn aan het wapen van de voormalige gemeente gebruikt. Het lijkt daarom gepast en
wenselijk om aan te sluiten bij dit gebruik en met name te kijken naar de gebruikte vlaggen van de
gemeente Nieuw-Ginneken en haar voorganger Ginneken-Bavel, de gemeente Prinsenbeek en haar
voorganger Princenhage, en de gemeente Teteringen. Ook voor de vlaggen van de zes vermelde dorpen
heeft de Noordbrabantse commissie een voorstel gedaan. Voor de dorpen Bavel, Teteringen en
Ulvenhout stemt het college in met het gedane voorstel. Met het voorstel van de Noordbrabantse
commissie om ook voor Heusdenhout een dorpsvlag vast te stellen wordt niet ingestemd. De zes
vermelde dorpen Bavel, Ginneken, Princenhage, Prinsenbeek, Teteringen en Ulvenhout zijn nog steeds
herkenbare kerkdorpen, met sinds eeuwen een eigen parochie. Dit geldt niet voor Heusdenhout of de
andere vroegere bewoningskernen binnen het grondgebied van de huidige gemeente Breda.
In het voorstel zijn voor de dorpen Bavel en Ulvenhout de kleuren groen en wit ontleend aan de
traditionele vlag van de gemeente Ginneken en Bavel en haar opvolger de gemeente Nieuw-Ginneken.
De in 1949 vastgestelde vlag van de gemeente Nieuw-Ginneken kende horizontale banen van gelijke
hoogte, achtereenvolgens groen en wit. De kleuren groen en wit had Nieuw-Ginneken overgenomen van
haar voorganger, de gemeente Ginneken en Bavel. Deze gemeente verklaarde in 1938 bij het vlaggen de
kleuren groen en wit te gebruiken in twee verticale banen. Formeel was dit niet vastgelegd in een
raadsbesluit. De kleuren wit en rood zijn ontleend aan de vlag van stad en land van Breda, een rode vlag
met drie witte schuinkruisjes. In het witte vlak aan de bovenzijde van de vlaggen van Bavel en Ulvenhout
is een embleem geplaatst, dat ontleend is aan de voornaamste figuur uit het desbetreffende dorpswapen.
Voor Bavel is dit de koe. Deze verwijst naar de parochiepatrones Sint Brigida.
-2-
