aangelegenheden, die de g-eme ent else sturen aanvankelijk zelfstandig
moch-ten regelën, heeft in de loop der jaren een hoger gezag tot
zich getrokken. Tegelijkertijd is, waar het de beschikking over de
voor het bestuur onmisbare geldmiddelen betreft, de afhankelijkheid
van het centrale gezag toegenomen. Dat dit in vele gevallen onver
mijdelijk is geweest, geven de gemeentelijke bestuurders grif toe
Er zijn echter ook gevallen waarin over de vraag der onvermijde
lijkheid allerminst gelijkheid van inzicht bestaat. In 'die geval
len zijn tussen Rijksregering en gemeentebesturen nu en dan harde
woorden gevallen en* vallen ze heden ten dage nog wel.
Dat ondaks die harde woorden het saamhorigheidsgevoel bewaard
is' gebleven, heeft de herdenking van het eeuwfeest der Gemeente
wet duidelijker dan ooit bewezen. Die herdenking heeft van het eerste
-
ogenblik af gestaah in het teken van samenwerking. Daardoor* is zij
ook een beeld?geworden van de richting waarin zich in ons land de
bestuureverhoudingen bewegen.
Al bevat de oorspronkelijke Gemeentewet wel een enkele bepa
ling omtrent samenwerking, zij is toch nog geheel doortrokken van
wat men de gescheidenheid der huishoudingen pleegt tè noemen. Ge
meentelijke, provinciale en Rijkshuishouding ziet meh daarbij als
afzonderlijke kringen. Een zaak is bf van gemeentelijk £>f van
provinciaal bf van Rijksbelang, Meer en meer gaan wij echter in
zien, dat die scheiding onjuist is. Dat het veeleer gaat om de*
behartiging van het openbaar belang in het algemeen en dat het her -
haaldelijk voorkomt, dat dit openbaar belang het best wordt ge
diend door onderlinge samenwerking. Samenwerking soms alleen vén
gemeenten, soms van gemeenten en provinciën, soms ook met het Rijk,
Op dat beginsel der samenwerking is ook de Vereniging van Neder
landse Gemeenten gebouwd. Wie zou è&ch in 1851 zo'n vereniging
hebben kunnen voorstellen Thans is zij bijna 40 jaren oud en zij
omvat, krachtens volkomen vrijwillige toetreding, sedert het vorig
jaar alle gemeenten zonder uitzondering. Zij is, mag ik gerust
zeggen, met een woord, dat men in 1851 ook niet zou hebben'verstaan
een instituut van georganiseerd overleg tussen Regering en gemeenten,
"Git dergelijk georganiseerd overleg is ook de herdenking *van dit
eeuwfeest voortgekomen. Het verzoek aan de Regering daarbij van haar
belangstelling te Willen doen blijken vond aanstonds een gunstig
onthaal. Het begin der gemeenschappelijke 'herdenking is geweest de
massale bijeenkomst der afgevaardigden van nagenoeg alle gemeenten,
vandaag voor vier weken, in Utrecht. De Minister-President en de
Minister van Binnenlandse Zaken hebben er hun woord gesproken.
Porf.Scholten, de derde redenaar in de morgenbijeenkomst, heeft
ons deuidelijker dan ooit doen gevoelen, hoe unze Gemeentewet - is
